, , ,

معجزه‌ کتاب خواندن برای نوزادان و نوپایان شیرخوارگاه آمنه

آنچه می‌خوانید نظرات کارشناسان شیرخوارگاه آمنه، خانم‌ اسدی، مسئول توان‌بخشی آموزش، خانم وکیلی، کاردرمان و خانم ارجندنیا، روان‌شناس شیرخوارگاه، درباره‌ تاثیرهای شگفت‌انگیز کتابخوانی بر کودکان پس از اجرای «با من بخوان» در این شیرخوارگاه از سال ۱۳۹۳ تاکنون است.

  • تقویت ارتباطات اجتماعی کودکان

– نوزادانی داشتیم که MRI آن‌ها مشکل داشت و انتظار می‌رفت به تدریج در زمره‌ کودکانی قرار گیرند که مشکل ذهنی دارند؛ اما پس از آغاز کتابخوانی با آنان، به‌مرور زمان متوجه شدیم برخلاف انتظارمان دارای واکنش‌‌‌های بسیار خوبی هستند. مثلاً «مریم» عارضه «آتروفی مغزی» دارد اما حالا دارای ارتباطات بسیار خوب و عالی است. این ایجاد ارتباط را در همه آن‌ها کم و بیش می‌بینیم. یکی از نوپاها را که برای فرزندخواندگی معرفی کرده بودیم و اصلاً امیدوار به ایجاد ارتباط او با پدر و مادر نبودیم، درنهایت تعجب دیدیم وقتی پدرخوانده‌اش گفت دست بده، دستش را دراز کرد و دست داد! «با من بخوان» تا آن جا بر ارتباطات اجتماعی کودکان شیرخوارگاه آمنه موثر بوده است که نوزادان در نخستین برخورد، با پدر و مادر آینده خود، به طور کامل ارتباط چشمی برقرار می‌کنند، لبخند می‌زنند و بنابراین با این ارتباط خوب، برای فرزندخواندگی انتخاب می‌شوند. در حالی که ما در این موقعیت‌ها از آن‌ها انتظار ترس داریم.

 

  • تقویت سیستم شنیداری

– کتاب‌خوانی بر سیستم شنیداری آن‌ها نیز موثر بوده است. بچه‌‌‌هایی که قبلا با وجود صدای تلویزیون یا ضبط اصلاً واکنشی به صدای مربی نشان نمی‌دادند و فقط به صدای ضبط یا تلویزیون توجه داشتند و در واقع می‌توان گفت دچار «سندرم تلویزیون» بودند، حالا به کوچک‌ترین صداها دقت و توجه نشان می‌دهند. آن‌ها صدای انسان را ترجیح می‌دهند تا آن‌جا که وقتی انسانی حضور دارد و صحبت می‌کند، اصلاً به تلویزیون نگاه نمی‌کنند.

 

  • تقویت تمرکز

– تمرکز و دقت شنیداری آن‌ها نیز بالا رفته است. مثلا «مینا» را برای فرزندخواندگی به اتاق مددکاری آورده بودند. در آغوش پدرخوانده‌اش نشسته بود و گوشی پدر را در دست داشت. آرام بود اما پس از چند دقیقه شروع کرد به غر زدن. شنیدم که پدر به او می‌گوید: «آهنگ تموم شد؟ اگه دوست داری دوباره برات می‌ذارم.» درحالی که من اصلا صدای آهنگ را نشنیده بودم!

 

  • افزایش گنجینه واژگان

– این کودکان وقتی بزرگ‌تر می‌شوند چون گنجینه‌ واژگان آن‌ها با کتاب‌خوانی از سن پایین، بالا رفته است و واژه‌های مختلف شنیده‌اند، وضعیت گفتاری خیلی بهتری دارند. در گذشته بچه‌‌های سه ساله شیرخوارگاه آمنه حرف هم نمی‌زدند اما حالا حتا حدود یک‌و‌نیم ساله‌ها هم برخی واژه‌ها را می‌گویند.

 

  • افزایش بار هیجانی

– اثر مثبت دیگر این طرح، افزایش بار هیجانی بچه‌هاست. اکنون می‌بینیم بچه‌ها چه قدر خوب و متناسب با گفتار هیجان نشان می‌دهند. در گذشته، در این ده سالی که من این جا بوده‌ام، این امر را حداقل در بچه‌‌های مشکل‌دار نمی‌دیدیم. اما حالا مثلا «زهره» ۷ ماهه که مشکل نخاعی دارد، کاملا به گفتار حتا لحن گفتار و حالت چهره من واکنش نشان می‌دهد. «صادق» یک‌ونیم ساله که MRI او مشکل دارد با کوچک‌ترین اخم یا تغییر لحن گفتار من بغض می‌کند یا از من رو برمی‌گرداند یعنی واکنش هیجانی بسیار عالی متناسب با گفتار نشان می‌دهد.

 

  • آرامش کودکان

– توجه خاصی که به بچه‌ها می‌شود هم از نکته‌های مثبت برنامه شماست. بچه‌‌های ما به دلیل کمبود توجه بسیار شدید دچار مشکلات خاصی می‌شوند مانند انگشت مکیدن، سرکوبیدن، دندان قروچه و رفتارهای کلیشه‌ای دیگر تا از این طریق توجه‌ها و نگاه‌ها را به خود جلب کنند یا باعث شوند با آن‌ها حرف بزنیم. این رفتارها گاهی آن قدر شدید می‌شود که ناچار به مصرف دارو برای آن‌ها می‌شویم. وقتی خانم صادقی، آموزشگر «با من بخوان» در زمان‌‌های خاص و با توجه خاص برای آن‌ها کتاب می‌خواند یا قصه می‌گوید نیاز به توجه آن‌ها تا حد زیادی ارضا می‌شود. بنابراین ما اینک به طور محسوسی کاهش سرکوبیدن‌ها، انگشت مکیدن‌ها و … را در بخش‌ها می‌بینیم.

 

  • تقویت گفتار

– ضمنا لالایی‌ها و شعرهای کودکانه‌ای هم که برای بچه‌ها تهیه کرده‌اید برای کودکان بسیار آرام‌بخش و نشاط‌آور است. در بخش قرنطینه این لالایی‌ها را که بسیار آرام‌بخش است برای بچه‌ها پخش می‌کنند. یکی از زیبایی‌‌های این لالایی‌ها این است که از سوی یک خانم خوانده شده است. در بخش نوزادان نیز لالایی‌ها، شعرهای کودکانه و موسیقی «موتزارت» در برخی اتاق‌ها استفاده می‌شود. به تدریج این را هم در کل شیرخوارگاه جا می‌اندازیم. موسیقی ملایم باعث تقویت گفتار کودک می‌شود. نخستین توصیه گفتاردرمان این است که برای کودک بسیار شعر بخوانید. چون ریتم و موسیقی برای کودک بسیار تشویق‌کننده و ترغیب‌کننده برای صحبت کردن است. من برای پسرم، «امیرحسین»، شعر می‌خوانم و او در شعرها واژه‌هایی را جایگزین می‌کند، درواقع خودش شعر می‌گوید. مثلا به جای واژه‌ی «پیشی»، «بابا» می‌گذارد چیزی که من اصلا یادش نداده بودم! این مقدمه‌ای برای خلاقیت است.

– آهنگ‌‌‌هایی که پخش می‌شود روی ذهن و رفتار بچه‌ها تاثیر دارد. در گذشته بچه‌‌های شیرخوارگاه آمنه تحت تاثیر آهنگ‌‌‌هایی که در بخش‌ها پخش می‌شد راه رفتن «تاندولی» داشتند ولی حالا اصلا این حالت‌ها وجود ندارد. باید این آموزش حتا به خانواده‌ها هم داده شود که موسیقی نیز باید کودکانه و متناسب با کودک باشد. کودک خیلی زود شعر وموسیقی را یاد می‌گیرد؛ پس چه خوب است که از چیزی استفاده کنیم که متناسب و مفید باشد.

اطلاعات بیشتر:

چهار سال همراه کودکان شیرخوارگاه آمنه با کتاب‌ها رشد کردیم

شیرخوارگاه آمنهکتابخانه کودک‌محور «با من بخوان» در شیرخوارگاه آمنه

0 پاسخ

دیدگاه خود را ثبت کنید

تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟
در گفتگو ها شرکت کنید.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *