سند راهبردی کتابخانه‌های با من بخوان

راه‌اندازی یک کتابخانه‌ی استاندارد و پویا دارای یک فرایند اجرایی است:

طراحی و اجرای فضاسازی، تهیه‌ی فهرست کتاب، خدمات فنی کتابخانه‌ای، بلندخوانی و فعالیت‌های در پیوند با آن و … .

ضروری است در هر مرحله از راه‌اندازی و فعالیت کتابخانه از افراد آگاه و آموزش‌دیده، باانگیزه و علاقه‌مند کمک گرفته شود.

گروه راه‌اندازی کتابخانه

گروه راه‌اندازی کتابخانه‌ی «با من بخوان» درخواست راه‌اندازی کتابخانه‌ها را بررسی و در صورت پذیرش مراحل زیر را طی می‌کند:

• گردآوری داده‌های مورد نیاز درباره‌ی: ویژگی‌های منطقه، ابعاد اتاق یا سالن، رزومه‌ی کتابدار (کتابداران) آماده به کار و ترویج‌گران داوطلب
• شناسایی و برآورد نیازهای کتابخانه
• نگارش طرح پیشنهادی راه‌اندازی کتابخانه و پیش‌بینی اقدامات و هزینه‌های لازم
• پیدا کردن پشتیبان مالی و امضای قرارداد با فرد یا نهاد درخواست‌کننده
• مشاوره و طراحی چیدمان و فضاسازی کتابخانه به افراد درخواست‌کننده
• ارتباط با فرد یا نهاد درخواست‌کننده برای اجرای دقیق فضاسازی
• گزینش، تهیه و ارسال منابع کتابخانه‌ای (کتاب، نشریه، بسته‌های کتاب ویژه‌ی مدرسه‌ها و …)

گروه پی‌گیری کتابخانه‌های «با من بخوان»

پس از راه‌اندازی کتابخانه، گروه پی‌گیری در ارتباط مستمر با کتابداران بومی قرار می‌گیرند و وظیفه‌ی نظارت بر اجرای درست برنامه‌ها و رفع مشکلات احتمالی آن‌ها را به‌عهده دارند. کارشناسان گروه پی‌گیری با دریافت مستمر گزارش‌ فعالیت کتابخانه‌ها و بازدیدهای انجام‌شده نیازهای کتابخانه‌ها را شناسایی و در راستای رفع آن‌ها تلاش می‌کنند تا کتابخانه‌ها بتوانند کارایی و کارکرد مورد نظر را حفظ کنند.

شرح وظایف گروه پی‌گیری به شرح زیر است:

• آموزش: کتابدار یاکتابدارانی که به خانواده‌ی «با من بخوان» می‌پیوندند بر اساس برنامه‌ای تنظیم‌شده از سوی گروه آموزش کتابخانه‌ها در دوره‌های آموزش کتابداری کودک، ادبیات کودکان و بلندخوانی و نمایش در پیوند با بلندخوانی شرکت می کنند.
• پی‌گیری چگونگی اجرای خدمات فنی در کتابخانه
• بررسی گزارش‌‌های بلندخوانی و فعالیت‌های در پیوند با آن و راهنمایی کتابدار برای بهبود و ارتقای مهارت‌ بلندخوانی
• مدیریت و برنامه‌ریزی نشست‌های ماهانه ویژه‌ی کتابداران
• مدیریت و برنامه‌ریزی کلوب کتاب ویژه‌ی کتابداران و ترویج‌گران فعال
• بازدید از محل کتابخانه
• نگارش گزارش‌های دوره‌ای برای مستند کردن فعالیت‌های کتابخانه‌ها
• ارائه‌ی گزارش‌های پیشرفت و سالانه به پشتیبان‌ها

 

مدیریت کتابخانه و کتابدار

کتابدار و مسئولین کتابخانه‌ی «با من بخوان» باید با اصول این برنامه‌ آشنایی کامل داشته باشند و از اهمیت فعالیت‌های اجتماعی و ترویج خواندن، به‌ویژه در مناطق کم‌برخوردار، آگاه باشند. همه‌ی افراد درگیر در اداره‌ی کتابخانه، اعم از مسئول کتابخانه و کتابدار و همیاران کتابداران، باید دوره‌های آموزشی پیش‌بینی‌شده در چارچوب برنامه‌ی «با من بخوان» را بگذرانند.

کتابدار کتابخانه‌ی «با من بخوان»:

• در کارگاه‌های آموزشی که هم‌زمان با راه‌اندازی کتابخانه برگزار می‌شود شرکت می‌کند و موظف می‌شود مربیان و آموزگاران علاقمند را با این برنامه آشنا ‌کند.
• خدمات فنی کتابخانهو امانت‌دهی را با دقت و نظم انجام می‌دهد.
• بر اساس نیازهای کودکان و شرایط منطقه برنامه‌ریزی می‌کند.
• مطابق با برنامه‌ای منظم نشست‌های کتابخوانی را برگزار می‌کند.
• از نشست‌ها گزارشی مستند آماده و نسخه‌ای از آن را برای کارشناسان «با من بخوان» ارسال می‌کند.
• به کارشناس «با من بخوان» مسئول کتابخانه‌ی خود پاسخ‌گو است.
• هم‌زمان با ترویج برنامه‌ی «با من بخوان» در آموزشگاه‌ها و مراکز آموزشی پیرامون، آموزگاران، مربیان و کتابداران را به عضویت در کتابخانه‌ی «با من بخوان» تشویق می‌کند.

ترویج‌گران داوطلب

هر فرد علاقه‌مند به کتاب و ترویج کتابخوانی می‌تواند با کتابخانه‌های «با من بخوان» همکاری کند و پس از گذراندن دوره‌ی ادبیات کودکان و بلندخوانی در محیط کتابخانه و یا بیرون از آن (در مدرسه‌ها، مهدکودک‌ها، فرهنگسراها، پارک‌ها و …) برای کودکان بلندخوانی کند یا فعالیت‌های در پیوند با بلندخوانی انجام دهد. کتابخانه‌های «با من بخوان» پایگاهی برای تامین کتاب و پشتیبانی از این ترویج‌گران هستند.

ارزش‌های اخلاقی

در کتابخانه‌های «با من بخوان» اصول و باورهای اخلاقی زیر حاکم است:

• استفاده از خدمات کتابخانه‌های «با من بخوان» برای همه‌ی کودکان و خانواده‌های‌شان رایگان است.
• در کتابخانه تنها از کتاب‌های باکیفیت و کارشناسی‌شده استفاده می‌شود و کودکان می‌توانند به همه‌ی کتاب‌ها و منابع موجود در کتابخانه دسترسی داشته باشند.
• به تفاوت‌ها احترام گذاشته می‌شود. همه‌ی کودکان بدون در نظر گرفتن جنسیت، ملیت،‌ قومیت، زبان، مذهب، توانایی‌ها و پیشینه‌شان حق دارند از خدمات کتابخانه استفاده کنند.
• کتابدار و ترویج‌گر در برابر مخاطبان‌اش مسئول و به جامعه‌ی پیرامون‌اش پاسخ‌گو است. کودکان و بزرگسالان حق دارند با حفظ احترام در فضای کتابخانه آزادانه نظر بدهند و گفت‌وگو کنند.
• در کتابخانه‌های «با من بخوان» به حریم خصوصی کودکان احترام گذاشته می‌شود و کتابداران موظف به رازداری هستند.
• کتابخانه‌ی «با من بخوان» همچون خانه‌ای امن و پرامید برای کودکان است تا کودکان در هر شرایط سختی که قرار دارند، جایی را داشته باشند که پناه آنان باشد.
• همه‌ی اعضای کتابخانه و کتابداران در برابر کتاب‌های کتابخانه و تجهیزات آن مسئول هستند و در نگه‌داری و حفظ آن مشارکت می‌کنند.
• کتابداران و ترویج‌گران کتابخانه‌ی «با من بخوان» پیوسته در پی آموختن و افزایش دانش و مهارت‌های خویش هستند.
• مدیریت و اداره‌ی کتابخانه‌ی «با من بخوان» یک کار گروهی است و از مشارکت اعضا و افراد علاقه‌مند در امور کتابخانه استقبال می‌شود.