بسته‌های آموزش خلاق از راه ادبیات کودکان، بسته‌هایی برای آموزش سواد پایه به کودکان هستند. این بسته‌ها مفاهیم نخستین زبان فارسی و ریاضی را در قالب داستان برای کودکان بیان می‌کند. سبک داستانی این آثار منجر می‌شود کودک، مفاهیم را به آسانی فرا گیرد و روند یادگیری برای او لذت‌بخش باشد.

اشاره‌ورزی، نخستین پل ارتباطی نوزاد و نوپا با خانواده‌ی خود و دیگران است. اشاره ورزی با برانگیزش سلول‌های مغزی خردسالان نه تنها رشد زبانی و هیجانی آن‌ها را پیش می‌اندازد که سبب می‌شود آن‌ها راهی برای بیان نیازهای خود داشته باشند. اشاره‌ورزی یا ورزیدن اشاره‌ها با کودکان خردسال همان زبان اشاره خردسالان baby sign language است که امروزه در جهان به عنوان نخستین بخش از کار زبان‌آموزی با نوزادان و نوپایان شناخته شده است و روز به روز گسترش بیش‌تری می‌یابد.

برای خواندن ده پرسش درباره‌ی اشاره‌ورزی و شناخت بیش‌تر این بسته به سایت هدهد بروید: https://hodhod.com/?p=12317

بسته‌ی آواورزی با این هدف فراهم آورده شده است که دست یار شما بزرگ‌سالان و مربیان در آموزش زبان گفتار و سخن به کودکان باشد. بسته‌ی آواشناسی برپایه‌ی رویکرد آموزش خلاق از راه ادبیات کودکان در آموزش زبان گفتار و ویژگی‌های آن به کودکان خردسال پژوهیده و فرآوری شده است. در این روش مربیان و بزرگ‌سالان با شیوه‌ی گفت‌وگویی با کودکان، کار آواشناسی پایه را انجام می‌دهند. آواشناسی، پایه‌ی آموزش زبان است. کودکان در آواشناسی رانش درست واژه‌ها و سخن را فرامی‌گیرند. با گوناگونی آواها آشنا می‌شوند، ریتم‌ها یا چرخه آواهای پایه را می‌شناسند و بسیاری چیزهای دیگر که در آموزش زبان  و موسیقی پایه کاربرد دارد.

این بسته شامل موارد زیر می باشد:

کتاب خواندن، کتاب کارورزی، کتاب راه‌نما، نماکارت

پاسخ به پرسش‌های رایج درباره‌ی بسته‌ی آواورزی را در سایت هدهد بخوانید: https://hodhod.com/Tuuh2

بسته‌ی الف‌باورزی با رویکرد آموزش خلاق از راه ادبیات کودکان و به شیوه آوایی- رانشی Articulative-Phonics سامانه‌ی الفبای فارسی را به کودکان و بزرگ‌سالان می‌آموزد. در این شیوه آوای واکی و رانش‌گاه آن بدون کاربرد خواندن یا نوشتن آموزش داده می‌شود.

آموزش الف‌با، پایه‌ی آموزش زبان خواندن و نوشتن است. در جامعه‌ی ما این اندیشه جا افتاده است که آموزش الف‌با ویژه‌ی سال نخست دبستان است. در حالی که آواشناسی و واک‌شناسی و در پی آن نویسه‌شناسی و در گامی بالاتر نشانه‌شناسی آمیختی پیش‌نیازهای خواندن و نوشتن درست و سنجیده است. این گام‌ها نیاز به سال‌ها فراگیری پیوسته از سوی کودکان پیش‌دبستان دارد.

این بسته برای کودکان ۵ تا ۷ سال مناسب است با وجود این برای آموزش بزرگ‌سالان بی‌سواد،‌ کسانی که فارسی زبان مادری‌شان نیست اما می‌خواهند فارسی را به شیوه‌ای نو و بازی‌گون بیاموزند کاربرد دارد.

بسته‌ی الف‌باورزی با کاکاکلاغه شامل:

  • کتاب خودآواهای فارسی
  • کتاب هم‌آواهای فارسی
  • کتاب هم‌آواهای اوستایی و عربی
  • کتاب راه‌نما
  • و افزونه‌های الف‌بایی است.

چگونگی کار با بخش های گوناگون این بسته در کتاب راه نما آمده است.

لوح الف‌بایی آوایی – رانشی

لوح الف‌بایی آوایی – رانشی کاربرد گسترده‌ای در آموزش سامانه‌ی الف‌بایی به کودکان و بزرگ‌سالان نوآموز دارد. این لوح را می‌توانید در اتاق کودک یا بخشی از دیوارهای خانه یا در کلاس درس بچسبانید. هم‌چنین این لوح افزاری مناسب برای آشنایی بزرگ‌سالان نوآموز با زبان فارسی است. نگاه پیوسته به این لوح سرآغاز پرسش‌های کودک یا بزرگ‌سال درباره‌ی سامانه‌ی الف‌بایی فارسی است. برای این که بتوانید به پرسش‌های آن‌ها  به درستی پاسخ دهید، راه‌نمای بسته‌ی الف‌باورزی را موشکافانه بخوانید.

در این لوح سامانه‌ی الف‌بایی فارسی بر پایه‌ی ویژگی آوایی مانند خودآوا و هم‌آوا و رانش‌گاه آن‌ها و هم‌چنین ریشه‌ی زبانی‌شان مانند زبان اوستایی و عربی آمده است. نقطه‌های رنگی در محور پوسته‌ی لوح دسته‌بندی واک‌ها را آشکار می‌کند.

این لوح دارای یک هسته‌ی مرکزی است که در آن نام سامانه نوشته شده است. سپس هسته‌ی دوم را داریم که در آن رانش‌گاه واک‌ها آشکار شده است. در هسته‌ی سوم نویسه‌ی هنجار این واک‌ها آمده است. و در پوسته‌ی آن انگاره‌های جانوری از الف‌بای فارسی نقش بسته است.

به گونه‌ای طبیعی نگاه به لوح از پوسته به سوی هسته‌های سوم و دوم خواهد بود. آن گونه که فردریک لوباخ آموزشگر آمریکایی درباره‌ی نقش انگاره‌های الف‌بایی گفته است، این انگاره‌ها، واک‌ها را برای همیشه در ذهن کودک یا بزرگ‌سال نوآموز ثبت می‌کند. برای نمونه، کودک یا بزرگ‌سالی که به هشت‌پا نگاه می کند و از درون این هشت‌پا واک «ه‍» را می‌شناسد در ذهن خود تصویری جاودانی از هشت‌پا و «ه‍» می‌سازد. جدای از این،‌ انگاره‌های الف‌بایی که در این بسته و در این لوح آمده است، بی‌گمان یکی از زیباترین انگاره‌های الف‌بایی است که تاکنون از سوی یک هنرمند ایرانی آفریده شده است. 

پاسخ به پرسش‌های رایج درباره‌ی بسته‌ی الفباورزی را در سایت هدهد بخوانید: https://hodhod.com/gIB6d

فارسى آموز نخودى ۱، به نوآموزان کلاس اول دبستان، حروف و واژه ها را با بازى و شادى یاد مى‌دهد. در این مجموعه، کودکان زبان آموزى پایه را به شیوه‌ی خلاق و متفاوت مى‌آموزند.

در این شیوه، نخودى به آن‌ها کمک مى‌کند تا براى آموختن زبان، کودک بمانند و نیاز نباشد که مانند آدم بزرگ‌ها بشوند. چون اگر آن‌ها بخواهند براى آموختن بزرگ شوند، مجبورند دنیاى شاد و شیرین کودکى را با آن همه بازى هاى رنگارنگ کنار بگذارند.

بسته‌ی فارسی‌آموز نخودی ۱ شامل:

شامل موارد زیر است:

  • کتاب خواندن
  • کتاب کارورزی
  • پوستر
  • نماکارت آموزش الفبا
  • کتاب راهنما و افزوده‌ها
  • لوح فشرده

آموزش خلاق از پیش از دبستان آغاز مى‌شود. کودک با شنیدن داستان‌هاى کوتاه و زیبا و تصویرهاى گیرا به دنیایى سرشار از شادى و لذت گام مى‌گذارد. در فارسی‌آموز نخودی ۱، کنار هر متن داستانى، واژه‌هایى همراه با تصویر آمده‌اند. کودک با بازشناسى تصویرها، دامنه‌ى شناخت از پیرامون خود را افزایش مى‌دهد.

در پایان کتاب کارورزى در فارسی‌آموز نخودی ۱، شمارى داستان نیمه‌تمام وجود دارد که بزرگ‌سالان براى کودکان مى‌خوانند و آن‌ها با تخیل خود داستان را به پایان مى‌رسانند. بدین سان، کودکان پیش‌دبستانى با اعتماد به نفس، ذهن خلاق و شوق بسیار، در حالى که در بیان واژها، عبارت‌ها و جمله‌ها و تصویرخوانى توانمندتر شده‌اند، به پیشباز کلاس اول مى‌روند.

در شیوه‌ى آموزش خلاق از راه ادبیات کودکان، نخودى دنیاى شاد و شیرین کودکى را با داستانک‌هایى بامزه پیوند مى‌زند تا کودک، دنیاى بازى را کشف کند. هر کودکى که دنیاى بازى را کشف کند، خودش و دنیاى بزرگ پیرامونش را بیشتر مى‌شناسد. نخودى کوچک کوچک، آموزش را ساده کرده است، چون او مى‌داند که کودکان دنیاى ساده را بهتر و بیشتر مى‌فهمند و در این دنیاى ساده، احساس آرامش و آسایش بیشترى دارند. نخودى با حروف الف‌با دوست است. او کوشش مى‌کند این دوستى را گسترش دهد و همه‌ى کودکانى را که مى‌خواهند فارسى بیاموزند، با این زبان دوست کند.

با «فارسی آموز ادبی ۲» کودکان افزون بر آموزش زبان فارسی پایه، از راه ادبیات، با مهارت‌های زندگی و خلاقیت‌های هنری آشنا می‌شوند. در کارگاه داستان با چگونگی ساخت داستان آشنا می‌شوند.

در بخش نوشتن خلاق «فارسی آموز نخودی ۲»، چگونگی نوشتن هنرورانه را می‌آموزند. در کارگاه نمایش خلاق در نقش شخصیت‌هایی که دوست دارند، قدرت زبان و بیان خود را تجربه می‌کنند و در کارگاه قصه‌گویی، چگونگی روایت کردن یک قصه را می‌آموزند.

در این کتاب کودکان با مفاهیم اجتماعی، همچون صلح و دوستی، همزیستی و مدارا با یکدیگر، و نگهداری از محیط زیست آشنا می‌شوند و راه‌های گفت‌وگو درباره‌ی آن‌ها را می‌آموزند.

این مجموعه شامل موارد زیر است:

  • کتاب خواندن
  • کتاب کارورزی
  • سی‌دی

برای شناخت بیش‌تر آموزش خلاق از راه ادبیات و  فارسی‌آموزهای ادبی نخودی صفحه‌ی سایت هدهد را ببینید: https://hodhod.com/?p=416

با «فارسی‌آموز نخودی ۳» همه‌ی کسانی که آموزش با این مجموعه را آغاز کرده‌اند، می‌توانند مهارت‌های خواندن و نوشتن خلاق را در خود بهبود بخشند و از ادبیات ناب بهره‌ی بیشتری ببرند.

فارسی‌آموز نخودی ۳ بسته‌ی سوم از آموزش زبان فارسی از راه ادبیات کودکان است. این بسته شامل سه کتاب خواندن و کارورزی و دفتر نوشت‌آموز ایرانک است که ویژه آموزش نوشتن طراحی شده است. داستانک‌هایی که در کتاب خواندن آمده است، ادامه و دنباله‌ی داستانک‌ها در فارسی آموز نخودی ۲ است. در این داستانک‌ها زبان و مفاهیم ادبی نسبت به فارسی‌آموز نخودی ۲ پیچیده‌تر و همراه با زبانزد و آرایه‌های ادبی دیگر است. کتاب کارورزی که به آموزش دستور فارسی و خواندن چکیده داستان‌های شاهنامه اختصاص دارد، می‌کوشد کودکان را با زبان ادبی فراتر از داستانک‌ها آشنا کند. این بسته ویژه‌ی کودکان ۱۰ تا ۱۲ ساله طراحی شده است، بسته به این که کودکان در وضعیت معمولی یا وضعیت با نیازهای ویژه است، می توان گروه سنی کودک را بالاتر فرض کرد.

در کتاب خواندن «فارسی آموز ادبی ۳»، داستان پیدایش و گسترش زبان در جامعه ی انسانی و پیشرفت زبان فارسی در سده های بلند در پایان هر داستان آمده است که شگردی برای گذار از فارسی پایه و رسیدن به گام های بالاتر در آموزش زبان فارسی است.

  • این مجموعه شامل موارد زیر است:
    کتاب خواندن
    کتاب کارورزی
    نوشت‌آموز ایرانک ۳

برای شناخت بیش‌تر آموزش خلاق از راه ادبیات و  فارسی‌آموزهای ادبی نخودی صفحه‌ی سایت هدهد را ببینید: https://hodhod.com/?p=416

«آموزش خلاق ریاضی، فلسفه و روش» با نگاهی به تاریخ پربار ریاضی در این سرزمین علت‌های ناکامی در آموزش ریاضی پایه را بررسی می‌کند و روش‌های خلاق برای آموزش ریاضی پایه که در این رویکرد از راه دست‌ورزی و ادبیات کودکان است برای خوانندگان بازمی‌گشاید. آموزش ریاضی پایه به کودکان پیش‌دبستانی و دبستانی یکی از دشوارترین کارها در هر نظام آموزشی در جهان امروز است. زبان ریاضی منطقی است و کودکان با زبان منطقی سروکار ندارند. در ایران امروز اما این دشواری برجسته‌تر است، زیرا از همان نام ریاضی که برای این کودکان شناخت‌پذیر نیست، مشکل شروع می‌شود و تا نام‌های شکل‌ها و مناسبات در ریاضی ادامه می‌یابد.

شمارورزی لولوپی+۰ آموزش ریاضی از راه ادبیات است که آموزش ریاضی را معنادار، لذت‌بخش و هدف‌مند می‌کند. در شمارورزی لولوپی+۰ که ویژه‌ی کودکان۳ تا ۶ سال و کودکان با نیازهای ویژه است، شناخت پایه‌ها یا بنیادهای پیش‌عددی از راه داستان به کودکان آموزش داده می‌شود.

لولوپی آفریده‌ای از گردونک لولوپا است. گردونک لولوپا در کهکشان ما است. این گردونک هر روز با تابش آفتاب، گرد می‌شود، نزدیک نیم‌روز سه‌گوش و شام که شد چهارگوش می‌شود. لولوپا گردونک عدد، شمار و اندازه است.

شمارورزی لولوپی می‌کوشد، اندیشه‌ورزی ریاضی را در ساده‌ترین شکل به کودکان خردسال بیاموزد. زیستن در فضا یا درک از جهت‌ها، زیستن با عدد یا درک چندی‌ها، زیستن با اندازه‌ها یا شکل‌ها و طبقه‌بندی منطقی، آغازی برای آزمودن و اندیشه‌ورز شدن در ریاضی است.

این بسته شامل موارد زیر است:

کتاب خواندن:

آموزش هنگامی معنادار است که لذت‌بخش باشد و لذت‌بخشی زمانی پایدار خواهد بود که هدف‌مند باشد. داستانک‌های لولوپی می‌کوشد که هر آن‌چه بنیادهای ریاضی پایه است، از راه شخصیت‌ها و کنش‌های داستانی به کودکان برساند. این سبک از آموزش بیش از آن‌که بر پایه‌ی زور باشد، بر پایه‌ی کشش درونی کودک برنامه‌ریزی شده است.

کتاب کارورزی:

کتاب کارورزی، ویژه‌ی کار برای به دست آوردن مهارت‌های ریز حرکتی انگشتان و کارهای فکری مانند پرسانه‌گشایی (حل مسئله) روی دفتر است و کتاب کنش‌ورزی ویژه‌ی کار دست‌ورزانه یا بدست آوردن مهارت‌های دستی و چشمی است. یادمان باشد که برای کودکان خردسال آموزش شمارورزی باید روند عینی یا ملموس داشته باشد. این روش برگرفته از رویکرد مونتسوری است که آموزش ریاضی را بر پایه‌ی روشی تجسمی و بازسازی مناسبات ریاضی در دنیای واقعی انجام می‌دهد.

کتاب کنش‌ورزی راه‌نمای بزرگسال:

کنش‌ورزی، یادگیری ریاضی از راه دست‌ها است. این کتاب، کتاب کار و راه‌نمای بزرگسال است که کنش‌ورزی و آموزش هریک از داستانک‌ها را همراه با هدف، افزارهای مورد نیاز و شیوه‌ی پیش‌برد را توضیح می‌دهد. همچنین همواره توصیه می‌کند که یکی از نرمش‌های تن‌آرامی را پیش از درگیر کردن کودک با کارورزی‌ها یا کنش‌ورزی‌ها انجام دهید تا کودک با ذهنی آماده و به دور از تنش‌های محیط، به یادگیری ریاضی بپردازد.

نماکارت:

هریک از نماکارت‌ها برای کنش‌ورزی خاصی طراحی شده‌اند که پشت هر نماکارت نام، کاربردها، کنش‌ها و پرسش‌های راهنما آورده شده است.

پوستر لولوپی

کودک در این پکیج با مفاهیم زیر آَشنا می‌شود:

دست‌ورزی
  • عددورزی و اندازه‌گیری
  • شناخت نشانه ها و هم‌تاها
  • شناخت مجموعه‌ها
  • شناخت پایه‌ها
  • الگوها

شمارورزی لولوپی+۱ آموزش ریاضی از راه ادبیات است که آموزش ریاضی را معنادار و لذت‌بخش می‌کند. در شمارورزی لولوپی+۱ که ویژه‌ی کودکان سال نخست دبستان است، بنیادهای شمارورزی یا ریاضی مانند شناخت عددها و شمارش، مفهوم هندسه و شکل‌های هندسی، آمار، جبر، پرسانه‌گشایی و… از راه داستان آموزش داده می‌شود.

این مجموعه‌ی آموزشی در راستا و چارچوب آموزش خلاق کودک‌محور تهیه شده است و کوشش می‌کند که آموزش ریاضی را در الگویی تازه به کودکان ایرانی و همه‌ی کودکانی که با زبان فارسی آشنایی دارند، ارائه دهد. شاید بتوانیم به کودکان بگوییم و نشان دهیم که دانش ریاضی آن نیست که شما را از آن می‌ترسانند و می‌هراسانند. برای همین در آموزش دانش ریاضی، اصل را بر آمیختن احساس‌ها و عواطف با شناخت منطقی قرار داده‌ایم. اگر ما بتوانیم چنین کنیم، از خشکی آنچه درباره‌ی دنیای ریاضی گفته می‌شود، کاسته خواهد شد و کمک می‌کند که کودکان آرام آرام این دنیای شگفت و شیرین را درک کنند.

اندیشه‌ورزی ریاضی شکل ویژه‌ای از اندیشیدن است که اگر کودک آن را به درستی بیاموزد، می‌تواند عددها، اندازه‌ها و روابط فضایی را بشناسد و در پرسانه‌گشایی و کشف جهان به‌کار ببرد.

لولوپی آفریده‌ای از گردونک لولوپا است. گردونک لولوپا در کهکشان ما است. این گردونک هر روز با تابش آفتاب، گرد می‌شود، نزدیک نیم‌روز سه‌گوش و شام که شد چهارگوش می‌شود. لولوپا گردونک عدد، شمار و اندازه است.

برای آشنایی بیش‌تر با این بسته، معرفی آن را در سایت هدهد بخوانید: https://hodhod.com/SbVAj

شمارورزی لولوپی+۲ بسته سوم از آموزش ریاضی از راه ادبیات کودکان است که شخصیت محوری آن موجودی به نام لولوپی است. لولوپی آمده است که تلخی و گنگی آموزش ریاضی رسمی را به همراه گروهی از شخصیت‌های داستانی، مانند میمول جان، گوش بال، خاکستر و سیاهک جبران کند. در لولوپی+۲ داستان‌ها به همراه مفاهیم ریاضی پیش می‌روند و نسبت به دو بسته دیگر پیچیده‌تر می‌شوند. ویژگی این بسته‌ها در این است که کودکان به جای این که در یک فضای انتزاعی و نامشخص ریاضی بیاموزند در جهانی ریاضی می‌آموزند که شخصیت‌های داستانی آن برای گشایش و پیشبرد روند داستان مجبورند از مفاهم ریاضی استفاده کنند.

بسته‌ی لولوپی+۲ سه کتاب، خواندن، کارورزی و کنش ورزی را در خود دارد که هر کدام از آن ها کارکردهای ویژه را برای گسترش دانش ریاضی کودکان دربردارند. این بسته ویژه کودکان سال دوم و سوم دبستان، یا ۸ و ۹ ساله است. بسته به این که این بسته در چه وضعیتی استفاده می‌شود می‌توان آن را به کودکان با نیازهای ویژه یا کودکان در وضعیت بحرانی در سن بالاتر هم آموزش داد.

در این پکیج کودک با مفاهیم زیر آشنا می‌‌شود:

  • افزودن با عددهای کوچک و جبر
  • کاستن با عددهای کوچک و جبر
  • شناخت شکل‌ها
  • گراف و نمودار و احتمال و آمار
  • کار با عددها تا ۱۰۰
  • عدد‌های زوج و فرد و الگوها
  • شناخت شکل‌ها ۲
  • مفهوم کسر
  • افزودن عددها تا ۱۰۰
  • کاستن عددها تا ۱۰۰
  • شناخت شکل‌ها ۳
  • شمارش تا ۱۰۰۰
  • زمان
  • اندازه گیری
  • اندازه‌گیری با واحد اندازه‌گیری
  • مفهوم ضرب و تقسیم
  • افزودن تا ۱۰۰۰
  • کاستن تا۱۰۰۰
  • شمارش پول

کتاب‌های دیگر این مجموعه، (لولوپی+۰) و (لولوپی+۱) هستند.

واژه‌نامه چیستانی، تصویری، یکى دیگر از کتاب‌هاى مجموعه آموزش خلاق از راه ادبیات کودکان است. در کتاب‌هاى آموزش خلاق از راه ادبیات کودکان از شگردهاى احساسى و عاطفى براى پیوند با متن‌هاى آموزشى استفاده مى‌شود. در این واژه‌نامه، واژگان با زبانى ساده و احساس برانگیز از ویژگى‌هاى خود مى‌گویند.

در واژه‌نامه چیستانی، تصویری، تصویرها کمک مى‌کنند که کودکان به سادگى فرآیند مفهوم‌سازى را درک کنند و مفهوم و تصویر را پیوند بزنند. در گروه سنى زیر ده سال، کودکان به یارى نمادسازى تصویرى مى‌اندیشند.

براى نمونه، شناسه‌ى واژه‌ى جفت با زبانى ساده و عاطفى از ویژگى‌هاى خود مى‌گوید:

یکى نیستم، دو تا هستم. تنها نیستم، با تو هستم!

در واژه‌نامه چیستانی، تصویری هر واژه یک شناسه‌ى چیستانى است. هنگامى که این شناسه براى کودکان بلندخوانى مى‌شود، پاسخ به چیستان که سرشناسه است، سبب تقویت هوش و افزایش درک شنیدارى دقیق و تحلیلى کودکان مى‌شود.

برای آشنای بیش‌تر با این وازه‌نامه، متن معرفی آن را در سایت هدهد بخوانید: https://hodhod.com/1HGY8

نوشت‌آموز ایرانک با هدف آموزش نوشتن به خط فارسی و بیداری نوشتاری به کودکان منتشر شده است. امروزه با تحول گسترده‌ای که در کارکرد و معنای سوادآموزی رخ داده است، روند آموزش خواندن و نوشتن، در بستری فراخ قرار گرفته است که نام آن «سواد شکوفایی» است. سواد شکوفایی اجزا و بخش‌های فراوانی دارد که یکی از آن‌ها «بیداری نوشتاری» است. بیداری نوشتاری writing awareness که به آن بیداری از مواد نوشتاری یا چاپی print awareness هم گفته می‌شود، بخشی از پازل گسترده‌ی سواد شکوفایی است که جایگاه ویژه‌ای برای خود دارد. این که بیداری نوشتاری چه هنگامی در میان کودکان رخ می‌دهد و آیا در کنار بیداری آوایی و بیداری واجی به دست می‌آید، یا نسبت به آن‌ها دیرتر. همه‌ی این‌ها بستگی دارد که کودک در کنار کدام بزرگ‌سال و در کدام محیط فرهنگی و در کجا زندگی می‌کند.

زمانی بود که اگر کودک قلم در دست می‌گرفت و روی سطح کاغذی یا هر جای دیگر خط‌خطی می‌کرد، این نگاشتن‌ها تنها کنشی خودبخودی و پیروی از کنش بزرگ‌ترها فرض می‌شد. با گذشت دهه‌ها و پژوهش‌های گسترده کم‌کم این نظر جا افتاد که خواندن و نوشتن مهارتی آنی و زمان‌بندی‌شده نیست که از نقطه آ و در کلاس درس رسمی آغاز شود و در نقطه‌ی دیگر پایان یابد. بلکه خواندن و نوشتن پیش از هر عامل دیگری در بستر خانواده شکل می‌گیرد. هنگامی‌که کودک قلم در دست می‌گیرد و ابتدا به خط‌خطی کردن و سپس به نقاشی و پس از آن به پیروی از بزرگ‌ترها خط‌های کژومژ خود را از یک جهت به جهت دیگر، بسته به جهت نوشتن خط در آن فرهنگ که در آن رشد می‌کند، امتداد می‌دهد، او به گونه‌ای در فرایند بیداری نوشتاری قرار گرفته است. کارکرد قلم و کاغذ را شناخته و می‌داند قلم را روی کاغذ می‌کشند تا اثری به وجود بیاید.
بیداری نوشتاری گاهی در وضعیت خودبخودی انجام می‌شود و گاهی برای آن برنامه‌ریزی شده است. سواد شکوفایی همان پیوستاری است که بیداری نوشتاری برنامه‌ریزی‌شده در چارچوب آن انجام می‌شود.
این دفتر گامی است در جهت آموزش فرایند بیداری نوشتاری به کودکان در گام پیش از نوشتن یا آمادگی برای نوشتن تا زبان‌آموزان خردسال بتوانند تجربه‌ی آموزش نوشتن به خط فارسی را بیاموزند. در گام نخست از این فرایند، هنگامی‌که زبان‌آموز کودک شروع به آموزش نوشتن می‌کند، نیاز است پیش از قلم گذاشتن در دستان او، مهارت‌های ریزحرکتی‌اش سنجیده شود. سنجش توان ریزحرکتی کودکان گروهی از آزمون‌های شناخته‌شده است که کارشناسان مانند کاردرمانگران و مربیان آموزشی با آن آشنا هستند و بسته به وضعیت کودک برخی از آن را برای آزمودن کودک انجام می‌دهند. در این‌باره در راه‌نمایی که به پیوست این دفتر و دفترهای دیگر از این مجموعه ویژه‌ بزرگ‌سالان منتشر شده به روشنی همه‌ی پیش‌نیازهای زبان‌آموزان خردسال بررسی و برای هرکدام از آن‌ها پاسخ‌های مناسب داده شده است.

سومین دفتر نوشت‌آموز ایرانک با پژوهش‌های نظری روی الف‌با و خط فارسی در چارچوب رویکرد آموزنگاری در موسسه پژوهشی تاریخ ادبیات کودکان پژوهیده شده است. این دفتر ویژه‌ی آموزش الف‌با و خط فارسی و شناخت ویژگی‌های آن از جنبه‌ی هندسی و ردگیری قلم روی کاغذ یا هر سطح دیگری است. این دفتر از نوشت‌آموزهای ایرانک نه تنها نوشتن الف‌با و خط فارسی را آموزش می‌دهد، که به گونه‌ای طراحی شده‌است که از نیمه‌ی کار، با آموزش زبان فارسی هم‌راه می‌شود.

اصل مهم در آموزش نوشتن به هر زبانی و هر خطی «بیداری نوشتاری» writing awareness است. در ایران در چند دهه‌ی گذشته جایی برای این موضوع دیده نشده است. آموزش «بیداری نوشتاری» موضوعی بدیهی و یقینی فرض می شود. همین پدیده سبب آشفتگی گسترده در آموزش درست نویسی به زبان و خط فارسی شده است.

اکنون و در این زمان به سبب سستی‌هایی که در نظام آموزش رسمی زبان فارسی وجود دارد، برای ده‌ها هزار آموزگار و کارشناس آموزشی این اصل جا افتاده است که آموزش نوشتن به زبان‌آموزان نیاز به هیچ رویکرد و روشی ندارد. همه‌ی آن چیزی که در کتاب فارسی اول دبستان آمده است، برای این گروه بسنده می‌کند، که در حقیقت در این کتاب هم هیچ چیزی به عنوان روش نوشتن نداریم، بلکه اجبار به گونه‌ای نوشتن داریم.

ویژگی‌های نوشت‌آموز ایرانک ویژه‌ی آموزش الف‌با و خط فارسی

خط یا دبیره‌ی به کار رفته در این نوشت‌آموز برپایه‌ی خط ایرانک ویژه‌ی نوشتن ساخته شده است و آموزک نام دارد. آموزک خط یا دبیره‌ای آموزنگار است. یعنی نگارش برای آموزش و نه نگارش برای خوش‌نویسی یا هدف‌های دیگری که شاید از نوشتن به دنبال آن هستیم.

آموزنگاری رویکردی است که برگرفته از رویکرد بزرگ‌تر و جامع‌تر سوادآموزی از راه ادبیات کودکان است. در رویکرد آموزنگاری به نیازهای کودک برای آموزش نوشتن توجه شده است و اصلی‌ترین بنیادهایی که این رویکرد را می‌سازنند، چنین‌اند:

  • آموزش نوشتن به کودکان نوآموز برپایه‌ی بیداری نوشتاری که ترکیبی از بیداری از کارکردهای نوشتار و نوشتن است، پیش می‌رود.
  • نوشتن مهارتی چندسویه است که برای آموختن آن به هماهنگی اندام‌های حرکتی، چشمی و مغزی نیاز است.
  • نوشتن بخش پیشرفته‌ترِ مهارت خواندن است که در حقیقت گرداندن شکل ذهنی واج و واژگان به شکل تصویری آن است.
  • زبان فارسی از زبان‌های با عمق ارتوگرافیک است که برای آموزش نوشتن باید همه‌ی ویژگی‌های خط و دبیره‌ی آن را در نظر گرفت.
  • در طراحی خط و دبیره‌ی فارسی باید هندسه‌ی ایرانی و شکل عملکردی مغز کودک را در این زمینه در نظر گرفت.
  • برای آموزش خط و دبیره‌ی فارسی باید کودکان را با پاره‌ها و اجزای خط فارسی آشنا کرد به گونه‌ای که در روند آموزش، نسبت به خطی که می‌نویسند، آگاهی پیدا کنند.
  • آشنایی با خط و دبیره‌ی فارسی مانند این که این خط برچه پایه‌ای شکل گرفته و جهت‌های نوشتاری آن چه‌گونه است، بخشی از بیداری نوشتاری است که کودکان از همان ابتدا باید با آن آشنا شوند.
  • آگاهی از کارکردهای نوشتن که در فرایند آموزش نوشتن بسیار اهمیت دارد. در این فرایند کودک می‌آموزد که می‌تواند برخی از خواسته یا احساسات و اندیشه‌های خود را با نوشته به دیگران برساند.
  • یاریگری بزرگسالان یا مداخله‌ی آن‌ها در روند فرایند آموزش نوشتن که باید همواره به آن توجه داشت.