کتاب باکیفیت
کتاب باکیفیت به سبب محتوا و موضوع می‌تواند با مخاطب کودک و نوجوان ارتباط برقرار کند و از نظر ادبی و زیبایی‌شناسی از ارزش‌های بالایی برخوردار است. از این‌رو تخیل و خلاقیت کودکان را پرورش می‌دهن، آن‌ها را سرگرم کند و در عین حال از مفاهیم و ارزش‌های انسانی سرشار است.
کتاب باکیفیت می‌توانند:
- برانگیزاننده «احساسات feelings » در کودک باشد و از «هیجان‌هایemotions» آن‌ها پشتیبانی کند؛ همچون یک پوشش نجات که کودک را در برابر تکانه‌ها و خطرات نگه‌داری می‌کند.
هیجان‌ها، واکنش‌های بیولوژیکی هستند که در برابر تغییرات یا محرک‌ها اتفاق می‌افتند، تجربه‌ای که تقریبا مشترک یا فرا شخصیتی است. ترس، خشم، شور و شعف هیجان‌هایی است که به سبب‌های گوناگون در افراد به وجود می‌آید. هنگامی‌که از چیزی می‌ترسیم، یا دچار هیجان وحشت می‌شویم، ضربان قلبمان افزایش می‌یابد، دهانمان خشک می‌شود، رنگمان می‌پرد و ماهیچه‌هایمان منقبض می‌شوند، این واکنش‌های هیجانی به‌طور اتوماتیک و ناخودآگاه رخ می‌دهند.
- کتاب باکیفیت می‌تواند به کودک کمک کند که هیجان‌های خود را تحت کنترل درآورند. در کتاب خشم قلمبه کودک فرامی‌گیرند که چگونه خشم خود را کنترل کند. …
احساس تجربه‌ای است شخصی و می‌تواند تحت نیروی اختیار، در طی یک مدت‌زمانی طولانی شکل گیرد و ماندگار شود. احساسات، معرف تجربه انتزاعی فرد، از هیجانات هستند، به این معنی که آن‌ها نه در بخشی از بدن، بلکه در ذهن فرد اتفاق می‌افتند و اغلب برای هر فرد منحصربه‌فرد هستند.
به‌عنوان مثال، فردی که دچار هیجان خشم می‌شود، ممکن است احساس نگرانی را در خود شکل دهد، در حالی که یک فرد زورگو در هنگام خشم، ممکن است احساس نیرومندی را در خود رشد دهد. شادی، افسردگی، نگرانی، عشق و دوستی، مشارکت و همکاری از جمله احساس‌هایی است که در افراد به شکل درازمدت شکل می‌گیرد و ماندگار می‌شود.
- کتاب باکیفیت کودکان را یاری می‌دهد که از تجربه‌های‌شان بیاموزند و یک عمر از آن بهره گیرند.
- کودک با کتاب باکیفیت فرهنگ خود را بیشتر می‌شناسد و به آن می‌بالد و درباره فرهنگ‌های دیگر شناخت بیشتری به دست می‌آورد. در کتاب دویدم و دویدم کودک با یک متل قدیمی آشنا می‌شود و حرفه‌های کودکان را که از دیرباز در ایران رایج بوده است را می‌شناسد.
- کودک از راه کتاب باکیفیت درمی‌یابد که دیگران چگونه زندگی می‌کنند و با مسائل و مشکلات همسان آن‌ها چگونه روبه‌رو می‌شوند.
- کتاب باکیفیت حس همدردی و نوع‌دوستی را در کودک تقویت می‌کند.
- کتاب باکیفیت تخیل را گسترش می‌دهد و به کودک امکان می‌دهد که با شخصیت‌های داستان همذات‌پنداری کند. کتاب «آن جا که وحشی هستند» کودک را به همذات‌پنداری با شخصیت اصلی وا‌می‌دارد و کودک فرصتی می‌یابد تا انرژی‌های نهفته در خود را با وحشیگری و وحشی پنداری سرریز کند.
گسترش و تقویت تخیل یکی از کارکردهای کتاب باکیفیت است. آسترید لیندگرن درباره نقش و اهمیت کتاب‌های تخیلی در سخنرانی خود به هنگام دریافت جایزه اندرسن چنین گفت:
«همه کارهای بزرگی که در واقعیت رخ می‌دهد، ابتدا در تخیل افرادی شکل گرفته‌اند. بخش بزرگی از دستاوردهای زندگی آینده را کسانی می‌سازند که امروز از راه کتاب‌خوانی تخیل خود را گسترش می‌دهند. به این سبب است که می‌گوییم کودکان باید کتاب بخوانند و باید افرادی باشند که این کتاب‌های خوب را به دست کودکان برسانند. (آسترید لیندگرن، نویسنده پی‌پی جوراب بلند، در سخنرانی خود به هنگام دریافت جایزه هانس کریستین اندرسن در سال ۱۹۵۸)»
- کتاب باکیفیت به کودک انگیزه می‌دهد تا اطلاعات بیشتری از پیرامون خود گردآوری کند.
- کتاب باکیفیت الگوهای زیبایی برای نوشتن در دسترس کودکان قرار می‌دهند.
- کتاب‌های باکیفیت به کودکان شادی می‌بخشد. آن‌ها را به سرزمین‌های اسرارآمیز می‌برد، آن‌ها را سحر می‌کند و فرصتی برای همراهی با آن‌ها فراهم می‌سازد.
- کتاب‌های باکیفیت کودکان را به بازی‌های زبانی دعوت می‌کند.
- کتاب‌های تصویری باکیفیت سواد دیداری و حس زیبایی‌شناسی کودکان را تقویت می‌کنند.
کتاب باکیفیت چه ویژگی‌هایی دارد؟
با سودمندی‌های کتاب باکیفیت آشنا شدیم؛ اما چگونه می‌توان فهمید که یک کتاب باکیفیت است؟ معیارها کدام‌اند؟ کتاب باکیفیت باید چه ویژگی‌هایی داشته باشد؟
واکنش‌های کودکان در گروه‌های سنی گوناگون به کتاب بهترین سنجه در ارزیابی کتاب کودک است. منظور از واکنش تنها خوش آمدن مخاطب در برخورد اولیه با کتاب نیست. واکنش برانگیختن عمیق‌ترین و نهفته‌ترین احساسات و عواطف کودک و ایجاد تداعی معانی در کودکان است.
برای درک واکنش‌های کودکان به کتاب‌های گوناگون لازم است که با ساختار یا عناصر ادبی داستان آشنا شویم.
یکی از جذاب‌ترین کتاب‌ها به‌ویژه برای کودکان خردسال و پیش‌دبستان، کتاب‌های تصویری هستند.
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.