نخستین گردهمایی گروه‌های «خواندن با نوزاد و نوپا» در خانه حمایتی آموزشی محمودآباد
روز یکشنبه ۱۰ بهمن ۱۳۹۵، خانه حمایتی آموزشی محمودآباد، نخستین گردهمایی گروه‌های «خواندن با نوزاد و نوپا» را با همکاری موسسه پژوهشی تاریخ ادبیات کودکان در محمودآباد شهرری برگزار کرد.
این گردهمایی با حضور مادرانی که به همراه نوزادان و نوپایانشان، پیش از این در کارگاه‌های ویژه‌ی «خواندن با نوزاد و نوپا» شرکت کرده بودند، با هدف تبادل اطلاعات، ایجاد ارتباط و نزدیکی و بیان تجربه‌های مادران درباره‌ی خواندن با فرزندانشان و تاثیرات مفاهیم این کارگاه‌ها بر نوزادان و نوپایان و همچنین خانواده‌هاشان، برگزار شد.
در این گردهمایی که بیش از سی نفر از مادران به همراه نوزادان و نوپایانشان شرکت داشتند، ابتدا چند تن از مادران به بیان تجربه‌ها، دستاوردها و تاثیرات برنامه بر خود، کودکان و خانواده‌هایشان پرداختند.
یکی از مادران که در حال‌حاضر در کلاس‌های نهضت سوادآموزی خانه حمایتی محمودآباد نیز شرکت می‌کند، درباره‌ی تجربه‌ی خود گفت:
من سواد لازم را جهت خواندن کتاب‌هایی که می‌دادید تا با کودکم بخوانم نداشتم؛ بنابراین تنها علامت‌ها و تصاویرش را به فرزندم نشان می‌دادم؛ اما حالا می‌توانم بخوانم. پسرم به کتاب خواندن بسیار علاقه دارد و پس از گذشت این یک سال، همان کتاب‌ها را دوباره می‌آورد تا برایش بخوانم. او وقتی کتاب‌های برادر هفت‌ساله‌اش را به دست می‌گیرد، پاره نمی‌کند؛ بلکه فقط آن‌ها را ورق می‌زند و با دقت نگاه می‌کند.
مادر دیگری درباره‌ی تجربه‌ی حضور خود در کارگاه «خواندن با نوزاد و نوپا» گفت:
وقتی با این کارگاه آشنا شدم، فرزندم دوماهه بود. آن زمان برایش شعرهایی می‌خواندم و او با دقت گوش می‌داد. برایم جالب است حالا که شش‌ماه دارد، وقتی همان شعرها را دوباره تکرار می‌کنم، با اشتیاقی بیشتر نسبت به شعرهای جدیدی که برایش می‌خوانم، به آن‌ها توجه می‌کند.
مادر دیگری هم تجربه‌ی خود را این‌چنین بازگو کرد:
من زمانی وارد این کارگاه‌ها شدم که سومین فرزندم را باردار بودم. در ابتدا هیچ اعتقادی به خواندن کتاب برای جنین در شکم یا حتی نوزادی چندماهه نداشتم اما با ورود به این کارگاه، بنا بر آموزش‌های کارگاه، شروع به سخن گفتن با جنینم کردم و پس از به دنیا آمدنش، برایش به شیوه‌ای درست، کتاب خواندم. تاثیر کتابخوانی بر فرزندم بسیار مشهود است. وقتی او را با نوزادی دو فرزند دیگرم و حتی سایر نوزادان هم‌سن و سالش مقایسه می‌کنم، این تفاوت بیشتر آشکار می‌شود. او در مقایسه با دیگر نوزادان اطرافش، بسیار سریع عکس‌العمل نشان می‌دهد و مهارت‌های شنیداری و دیداری بیشتری را کسب کرده است.
در ادامه، فرشته دباغ، از آموزشگران باتجربه و مسئول برنامه‌ی «با من بخوان» در خانه حمایتی آموزشی محمودآباد که در قالب این برنامه، کارگاه‌های «خواندن با نوزاد و نوپا» را در سه دوره در خانه حمایتی آموزشی محمودآباد برگزار کرده است، ضمن جمع‌بندی تجربه‌های مادران شرکت‌کننده، به سخنرانی درباره‌ی اهمیت کتابخوانی با نوزادان و نوپایان پرداخت و گفت:
«آنچه که در شان جامعه‌ی ما است، وجود جامعه‌ای انسان‌ساز است. باید آنچنان برنامه‌ریزی و حرکت کنیم تا کودکان ما به ارزش و شخصیت خود پی ببرند. روحیه‌ی خلاقیت، نوآوری، کار و تلاش و خودباوری را در آنان بارور سازیم و عشق و امید به آینده را در جان آنان تقویت کنیم و پایبندی به ارزش‌ها را به آنان بیاموزیم.»
سپس خانم دباغ برای مادران شرکت‌کننده از اهمیت ارتباط و تبادل تجربه‌ها میان مادران سخن گفت و از آنان دعوت کرد تا با تشکیل گروه‌های دوستی و ترویجی در زمینه نوزاد و نوپا، به گسترش تجربیات خود کمک کنند و به رشد بیشتر و پرورش نوزادان و نوپایان خود یاری رسانند.
دباغ درباره‌ی چگونگی سخن گفتن و کتابخوانی با نوزادان و نوپایان گفت:
«مادرانی که فرزندانی از صفر تا دو سال دارند، سعی کنند آن‌ها را با رنگ‌ها، میوه‌ها، حیوانات، جانوران، پرندگان، ابزارها… که در زندگی واقعی آن‌ها وجود دارد، آشنا کنند و از این راه حواس بینایی، شنیداری و حرکتی کودکان خود را تحریک و تقویت کنند. همچنین از دو سالگی که کودک زبان باز می‌کند، پس از خواندن هر کتاب، به گفت‌وگو با کودک و پرسش درباره‌ی کتاب بپردازند و به پاسخ‌های او گوش بسپارند. بهتر است برای این کار از ریتم و زبان مادرانه استفاده کنند.
نوزاد چهارماهه، نام خودش را می‌داند. نامش را صدا کنید. هنگامی که با او سخن می‌گویید یا برایش کتابی می‌خوانید، واکنش او با قان‌و‌قون کردن یا خندیدن یا دست و پا زدن همراه خواهد بود که همه سرشار از عشق و معنا است و این را تنها شما والدین درک می‌کنید.
شما با بالا و پایین کردن صدا، لحن مادرانه، ادا درآوردن، تکان دادن بدن به شکل ریتمیک، کشیدن صدا و استفاده بیشتر از جمله‌هایی برای نوازش و عشق ورزیدن به او و در مقابل قان‌و‌قون کردن‌های کودک برای شما، درمی‌یابیدکه تا چه حد می‌توانید در شکل دادن به زبان و یادگیری آن بر کودکان خود تاثیرگذار باشید.
از هشت ماهگی تا یک سالگی سودمندی‌های بلندخوانی برای نوزادتان نمایان می‌شود. در این هنگام است که نوزاد به کتاب عشق می‌ورزد و با آن ارتباط برقرار می‌کند. با کتابخوانی، یکی از مهم‌ترین پایه‌های فراگیری مهارت خواندن را در نوزادان هدایت می‌کنید که پایه‌ی مهمی در آموزش خواندن و نوشتن است.»
دباغ با اشاره به این‌که بسیاری از کودکانی که به همراه مادران‌شان در برنامه‌ی خواندن با نوزاد و نوپا شرکت کرده‌اند، اکنون دوره‌ی نوپایی را پشت سرگذاشته و وارد مرحله‌ی ۳ تا ۴ سالگی می‌شوند، از مادران خواست در فاصله‌ی میان دوره‌ی نوپایی تا ۵ سالگی، که سن ورود به مهد‌کودک است، کودکان‌شان را به حال خود رها نکنند و همچنان به کتابخوانی با فرزندانشان ادامه دهند. او با تاکید بر اهمیت شناخت آواها و رشد حنجره‌ی کودکان در این دوران، به اهمیت آواورزی و شناخت آواها و صداها در دوران پیش از دبستان اشاره کرد و به معرفی بسته‌ی «آواوزی با کاکاکلاغه» نوشته محمدهادی محمدی از انتشارات موسسه پژوهشی تاریخ ادبیات کودکان پرداخت. او از مادران دعوت کرد که با عضویت در کتابخانه‌ی مرکز حمایتی آموزشی محمودآباد، این کتاب را امانت بگیرند و با فرزندان خود بخوانند و تمرین کنند. دباغ در این‌باره این‌گونه توضیح داد: «آواها بسیار اهمیت دارند. بچه‌ها چیزی را که می‌شنوند به زبان می‌آورند. اگر شما واژه‌ای را به اشتباه تلفظ کنید، کودک هم از شما پیروی می‌کند و هنگامی که در مدرسه نوشتن را آموخت، این واژه را همان‌گونه که تا کنون تلفظ کرده است، می‌نویسد. به آواها و ریتم‌هایی که با کودکان خود کار می‌کنید دقت داشته باشد. در بسته‌های آواورزی، هر درس، یک آوا را به شکل داستانی برای کودکان بیان می‌کند.»
سپس فریبا ساکت از دیگر کارشناسان برنامه‌ی «با من بخوان»، به معرفی مسابقه‌ی کتابخوانی مرکز حمایتی آموزشی محمودآباد پرداخت. در این مسابقه از کودکان و خانواده‌های آن‌ها خواسته شده کتاب‌ها را از کتابخانه امانت بگیرند و با امیتاز دادن به کتاب‌ها، کتاب‌های محبوب خود را برگزینند. در گروه‌های سنی صفر تا ۶ سال که کودکان خواندن نمی‌دانند، مادران و پدران باید کتاب‌ها را برای فرزند خود بخوانند و با توجه به واکنش‌های کودکان خود به هر کتاب از یک تا پنج ستاره امتیاز دهند و به پرسش‌های ساده‌ای که درباره دلایل این امتیاز در فرم ارزیابی آمده است، پاسخ گویند. افرادی که کتاب‌ها را بخوانند و دیدگاه‌های خود را به شیوه‌ای درست و روشن بیان کنند، در فهرست برندگان قرار می‌گیرند.
در پایان از مادران علاقه‌مند به عضویت در کتابخانه و شرکت در مسابقه کتابخوانی نام‌نویسی به عمل آمد و گردهمایی با پخش موسیقی‌های مناسب برای کودکان، ایجاد فضایی شاد و پرنشاط برای مادران و کودکان و پذیرایی از آنان خاتمه یافت.
در حاشیه‌ی این نشست نیز نمایشگاهی از کتاب‌های پارچه‌ای و آثار دست‌ساز مادران برای نوزادان و نوپایانشان ترتیب داده شده بود.
برنامه‌ی «خواندن با نوزاد و نوپا» در خانه حمایتی آموزشی محمودآباد که از تیر ماه ۱۳۹۴ آغاز شده، تاکنون برای سه گروه از مادران و نوزادان به اجرا درآمده است. مجموعه نشست‌های «خواندن با نوزاد و نوپا» در خانه حمایتی آموزشی محمودآباد در چهار دوره و به مدت یک سال برای مادرانی برگزار می‌شود که دارای کودکان ۰ تا ۳ سال هستند. بدین‌ترتیب طی یک سال مادران در مسیر درست کتابخوانی با نوزادان‌شان قرار می‌گیرند و زیر نظر آموزشگران مؤسسه کودکان‌شان را از نخستین سال‌های کودکی از کتاب‌های باکیفیت بهره‌مند می‌کنند. در این نشست‌ها آموزش تئوری و عملی در پیوند با کتاب به مادران ارائه می‌شود. همچنین در این کارگاه‌ها، مادران افزون بر کتابخوانی، با شیوه‌ی درست خواندن لالایی، شعرخوانی و قصه‌گویی با عروسک‌ها و چگونگی ساختن کتاب برای کودکان‌شان آشنا می‌شوند.
برای آشنایی بیشتر با برنامه‌ی «خواندن بانوزاد و نوپا» در محمودآباد شهرری و تجربه‌ها و دستاوردهای آن، مصاحبه با چند تن از مادران شرکت‌کننده در این برنامه را در لینک زیر بخوانید:
خواندن با نوزاد و نوپا: تجربه‌ی یک بارداری متفاوت
مادران روستای محمودآباد شهرری از تاثیرات برنامه‌ی «خواندن با نوزاد و نوپا» می‌گویند
This post is also available in: انگلیسی
