فعالیت کامی‌شی‌بای “گنجشک که بال و پر داشت” در زاهدان

کودکان خوش‌ذوق عشایر زاهدان با کاشی شکسته شخصیت کتاب «گنجشک که بال و پر داشت!» را روی دیوار مدرسه ساختند.

«کامی‌شی‌بای» چیست؟

کامی‌شی‌بای (Kamishibai) یا «کارت‌های تصویری قصه‌گویی»، گونه‌ای از قصه‌گویی دیداری است که در دهه ۱۹۳۰ در ژاپن رواج یافت. کامی (Kami) در زبان ژاپنی به معنای کاغذ و شی‌بای (Shibai) به معنای نمایش است. در ابتدا کارت‌های تصویری در یک جعبه یا صحنه کوچک چوبی قرار داده می‌شدند و قصه‌گو کارت‌های تصویری را که شمار آن‌ها بین ۱۲ تا ۲۰ بود، یک به یک از جلوی سطح باز جعبه بر می‌داشت و در پشت آخرین کارت قرار می‌داد و همزمان قصه را روایت می‌کرد. قصه‌گو این جعبه را روی دوچرخه جای می‌داد و از این محل به آن محل و از این روستا به آن روستا می‌رفت تا برای کودکان قصه بگوید. در آن زمان نوشته‌ای بر پشت این کارت‌های تصویری قرار نداشت.

امروزه شماری از ناشران در ژاپن و یا برخی کشورهای اروپایی داستان‌های تصویری خود را به شیوه کامی‌شی‌بای منتشر می‌کنند. با این تفاوت که متن داستان در پشت کارت‌ها قرار دارد. متن اولین تصویر در پشت آخرین کارت قرار دارد و با شماره یک مشخص شده است. متن دومین تصویر بر پشت اولین کارت قرار دارد و با شماره ۲ مشخص شده است. متن ۳ بر پشت کارت دو و به همین ترتیب تا به آخر. با پیشرفت داستان، کارت‌ها از نخستین ردیف برداشته و در آخرین ردیف قرار می‌گیرد تا داستان به پایان رسد.

تصویر در کامی‌شی‌بای‌های امروزی نیز به شیوه گذشته بزرگ و بدون جزییات است تا آخرین ردیف کودکان که در برابر کارت‌ها ایستاده یا نشسته‌اند، بتوانند تصویر را به خوبی ببینند.

تصویرگر از همه صفحه برای نشان دادن تصویرهای خود استفاده می‌کند. در بیش‌تر موارد بخشی از تصویر در لبه کارت قطع شده‌اند تا کودک در ذهن و تخیل خود آن را کامل کند. برای مثال سر گربه و بخشی از تنه او نمایان می‌شود و بقیه آن گویی در کارتی دیگر ادامه یافته است. این شیوه سبب می‌شود که تصویر بزرگ‌تر و ساده‌تر به چشم بیاید.

قصه گویی با کارت‌های تصویری نیاز به مشارکت کودکان دارد. این کارت‌ها همچون صفحه تلویزیون نیستند که کودکان را ساکت در برابر خود بنشانند. یک قصه‌گوی خوب پیوسته واکنش کودکان را برمی‌انگیزد و از آن‌ها می‌خواهد که در قصه مشارکت کنند.